Er zou een verband bestaan tussen zwaarlijvigheid en slaaptekort. Dat zeggen onderzoekers aan de Universiteit van Antwerpen in de Streekkrant. Beide problemen zijn een typisch verschijnsel van deze tijd. “Slaaptekort is niet de enige oorzaak van overgewicht, maar het effect ervan moet zeker serieus genomen worden.”
Kinderen worden alsmaar dikker. Dat bleek al uit de Gezondheidsenquête van 2004, een enquête die om de vier jaar wordt gehouden. Ongeveer 11 % van de kinderen tussen 2 en 18 jaar is te dik. Dat hoeft uiteraard niet altijd als een probleem te worden ervaren, maar het is wel een duidelijke indicatie.
“Zwaarlijvigheid wordt meer en meer vastgesteld bij jongeren”, zegt cardioloog Marc Goethals van het Cardiovasculair centrum Aalst. “Dat is een noodlot dat veel Westere landen te wachten staat.”
Abnormaal slaapritme
Tegelijk stellen onderzoekers vast dat de zogenaamde ‘junk sleep generatie’ minder aan slapen toekomt, dan het zou moeten. Professor Kristine Desager is hoofd van het slaapcentrum voor kinderen vanaf 2 jaar in het Antwerpse Universitaire Ziekenhuis. Zij leidde enkele jaren terug een onderzoek naar het slaapgedrag bij kinderen.
“Voor wat pubers betreft, zijn de resultaten zo mogelijk nog opvallender”, volgens de wetenschapster. Een groep van 1000 kinderen uit het Mechelse werd onderzocht. “Ongeveer een kwart van de 12-jarigen gaat pas na 22 uur slapen. Meer dan de helft van 12-jarigen moet al voor 7 uur hun bed uit.”
Nog een opvallende vaststelling is dat 16 % van de 6- tot 12-jarigen er langer dan een uur over doet om in slaap te geraken. “We kunnen dus besluiten dat heel wat kinderen niet aan 9 uur slaap per nacht geraken.”
Slaap als behandeling
Beide elementen, zwaarlijvigheid en slaapgebrek, worden sinds kort in de wetenschappelijke literatuur aan elkaar gelinkt. Slaapgebrek zou een van de mogelijke oorzaken zijn voor obesitas of zwaarlijvigheid.
Stijn Verhulst doctoreert aan de Universiteit van Antwerpen in een studie rond slaapapneu en obesitas. Slaapapneu is een ademstilstand tijdens de slaap van enkele seconden. In zijn onderzoek kan hij een duidelijk verband tussen obesitas en slaapgebrek aantonen. “Ongeveer 50 % van de door ons onderzochte obese kinderen sliep minder dan de normale behoefte op die leeftijd. Dit hield verband met meer vetmassa rond de buik en met vroege tekenen van een gestoorde suikerhuishouding.” Hoe minder een kind slaapt, hoe meer kans er dus is op overgewicht.
“Door slapeloosheid raken de hormonen die instaan voor de voedselopname, grondig verstoord. Er wordt minder leptine aangemaakt - wat zorgt voor een verzadigd gevoel - en meer ghreline - wat zorgt voor een hongergevoel. Door deze verstoring wordt ook de suikerhuishouding verstoord, wat dan op lange termijn tot een suikerziekte zou kunnen leiden.”
Vandaag is ook nog niet geweten of voldoende slaap een effectieve behandeling kan zijn tegen obesitas. “Die weg slaan we in ons verder onderzoek in”, zegt Verhulst. In november wordt in Antwerpen een internationaal congres georganiseerd rond slaapproblemen en obesitas.
